Als een meester een beeld maakt uit hout of steen, dan brengt hij het beeld niet in het hout, maar snijdt hij het overtollige hout weg dat het beeld verborgen en bedekt houdt, hij gééft het hout niets, maar hij graaft de korst ervan af en neemt de roest weg, en dan glanst op wat daaronder verborgen lag.
Meister Eckhart
Stap 5: kwetsuren vergeven
Vermoedelijke kleinigheden blijken vaak voor één van de partners een traumatisch voorval te zijn. Dit noemen we relatietrauma’s. Een trauma is te beschrijven als een verwonding die ons in angst en hulpeloosheid stort, die al onze ideeën over voorspelbaarheid en controle ter discussie stellen. Het achterwege blijven van een emotioneel ondersteunende reactie van een dierbare wanneer de ander zich bedreigd voelt, kan de hele relatie beïnvloeden. Zolang we dergelijke incidenten niet onder ogen zien en tot een oplossing brengen, kan er geen sprake zijn van echte toegankelijkheid of emotionele betrokkenheid. Partners lopen relatietrauma’s vaak op in tijden van zware emotionele stress, wanneer de hechtingsbehoefte extra groot is. De partners die de kwetsuren aanbrengen zijn niet boosaardig of opzettelijk gevoelloos maar weten vaak gewoon niet hoe ze moeten afstemmen op de hechtingsbehoeften van hun partner en hoe ze de steun van emotionele aanwezigheid moeten bieden. Partners proberen relatietrauma’s vaak te negeren of te begraven maar dat is een grote vergissing. Een onopgelost trauma geneest niet vanzelf. De hulpeloosheid en angst die het veroorzaakt zijn bijna onuitroeibaar doordat het trauma ons overlevingsinstinct activeert.
Het doel bij relatietrauma’s is vergevingsgezindheid: je wrok loslaten en andermans slechte gedrag vergeven. Daarmee herstel je echter nog niet het vertrouwen in de persoon en in de relatie. Wat partners nodig hebben is een speciaal soort genezend gesprek, dat niet alleen leidt tot vergevingsgezindheid maar ook tot de bereidheid om opnieuw vertrouwen te stellen met als uiteindelijk doel: hernieuwd vertrouwen.
Zes stappen naar vergevingsgezindheid:
- De gekwetste partner spreekt de pijn zo openlijk en eenvoudig mogelijk uit.
- De kwetsende partner blijft emotioneel aanwezig en de pijn van de gekwetste partner of zijn aandeel daarin erkennen.
- De gekwetste partner begint terug te komen op zijn “dat nooit meer”-uitspraak en herziet het script.
- De kwetsende partner neemt de verantwoordelijkheid op zich voor het letsel dat hij de ander heeft toegebracht en spreekt zijn of haar spijt en berouw uit.
- Nu is er ruimte voor een “houd me vast gesprek” dat zal draaien om de hechtingskwetsuur. Gekwetste partners geven aan wat ze nu nodig hebben om hun trauma te verwerken. Dan vragen ze rechtstreeks om aan die behoeften tegemoet te komen, dat wil zeggen da ze hun partner vagen anders te reageren dan in het oorspronkelijke incident. Dat creëert een nieuw gevoel van emotionele verbondenheid dat als tegengif werkt tegen het verschrikkelijke isolement en de breuk die het incident teweeg heeft gebracht.
- Het stel creëert nu een nieuw verhaal over het kwetsende incident, wat er gebeurde, hoe dat het vertrouwen en de verbondenheid aantastte en leidde tot duivelse dialogen. Maar het allerbelangrijkst is dat het nieuwe verhaal beschrijft hoe zij samen de confrontatie met het trauma zijn aangegaan en begonnen zijn aan het genezingsproces. Nu kan het paar als een team bespreken hoe ze elkaar kunnen helpen lering te trekken uit de kwetsuur, de genezing ervan bevorderen en nieuwe kwetsuren vermijden. Doorgaan met het helingsproces kan betekenen dat ze rituelen bedenken die de bezeerde partner geruststellen.
